گروه سیاسی: رئیسی د ر یکی از د شوارترین مقاطع تاریخی کشور به عنوان رئیس پاستور برگزید ه شد . از یک سو، د ر عرصه د اخلی، کشور با یکی از سخت‌ترین مقاطع خود طی تمامی سال‌های بعد از انقلاب مواجه بود و از سوی د یگر، د ر عرصه سیاست خارجی، هم د ر سطح منطقه‌ای و هم د ر سطح فرامنطقه‌ای، کشور با مسائل ریز و د رشت بسیاری مواجه بود . طی د و سال گذشته نیز اتفاقات مهمی د ر عرصه د اخلی و خارجی به وقوع پیوست که هر یک به نوبه خود بر عملکرد د ولت سیزد هم تاثیرات شگرفی را برجای گذاشتند . با این تفاسیر، پرسش مهم د ر مقطع کنونی این است که د ولت د ر د و سال گذشته چه د ستاورد هایی را د ر حوزه سیاست د اخلی و خارجی د اشته است؟ یا د ر روی د یگر ماجرا پرسش این است که د ولت آیا اساسا توانسته د ستاورد ی را د ر حوزه سیاسی د اشته باشد ؟ «تجارت» به منظور بررسی د قیق‌تر عملکرد د ولت سیزد هم طی د و سال گذشته د ید گاه حسین کنعانی مقد م، کارشناس مسائل سیاسی کشور و علی بیگد لی، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد د انشگاه را جویا شد ه است.
د ر د و سال گذشته پاراد وکس شعار و عمل اد امه د اشته است
حسین کنعانی مقد م، د ر بخش ابتد ایی اظهارات خود ، پیرامون مقایسه عملکرد د ولت رئیسی با د ولت‌های سابق د ر زمینه مد یریت سیاسی کشور، به «تجارت» گفت: «یکی از مباحث مهمی که د ر رابطه با حکمرانی کشور همواره مطرح بود ه، وجود پاراد وکس میان شعارها و عمل است. یعنی کسانی می‌آیند ، شعار می‌د هند ، رای گرفته و زمانی که به منصب می‌رسند ، د ر عمل کار د یگری انجام می‌د هند . متاسفانه د ولت سیزد هم هم همانند د ولت حسن روحانی، د ر د وسال گذشته د ر عمل اقد اماتی را انجام د اد ه که با شعارهای مطرح شد ه از سوی آن‌ها سنخیتی ند اشته است. حرف‌هایی که آقای رئیسی قبل از انتخابات مطرح کرد ند ، تا کنون جامه عمل به خود نپوشید ه است. حتی د ر سطح اقتصاد ی باید توجه د اشت، شرایط بهتر که نشد ه، بلکه بد تر نیز شد ه است. د ر سطح شعار و عمل، حرف‌های آقای رئیسی و روحانی را د ر ریاست پاستور (حد اقل تا مقطع کنونی) می‌توان بسیار مشابه یکد یگر د انست.»
شعارها بد ون د اشتن برنامه‌های علمی و پشتوانه به شکست منتهی شد ند
این کارشناس مسائل سیاسی، د ر پاسخ به این پرسش که برنامه‌های خاص وزرای د ولت سیزد هم تا چه اند زه محقق شد ه‌اند ، تاکید کرد : «یکی از مشکلاتی که عمد تا د ر مد یریت اجرایی کشور با آن مواجه هستیم، این است که مسئولین آرزوها و آمال‌های خود را به عنوان برنامه مد یریت کشور ارائه می‌کنند . این برنامه‌ها نیز به د لیل عد م پشتوانه علمی، ساختاری و مالی د ر همان حد آرزو باقی می‌مانند . برای نمونه زمانی که موضوع احد اث سالانه یک میلیون مسکن مطرح شد ، همان موقع عنوان کرد م که این طرح قابل اجرا نبود ه و گزاره د رستی نیست. برای تحقق این طرح، برنامه‌ریزی نیاز د اریم. د ر این موضوع باید توجه د اشت که 95 د رصد سرمایه د ر بازار مسکن د ر اختیار بخش خصوصی بود و نه د ولت. لذا د ولت نمی‌توانست و نمی‌تواند با 5 د رصد سهم برای 100 د رصد حوزه مسکن تصمیم بگیرد . عملا چنین طرح یا طرح‌های مشابهی با شکست مواجه می‌شود . می‌بایست د ولت بر اساس اصل 44 قانون اساسی باید موانع را بر روی بخش خصوصی کم کند . د ولت باید زمینه‌ای را فراهم می‌کرد که بخش خصوصی خود مسکن می‌ساخت. همانند بحث مسکن، د ر حوزه معیشت، تورم، رفع موانع تولید و ... نیز وضعیت همین گونه بود ه است. متاسفانه د ر تمامی این حوزه‌ها کلید د ر د ست افراد ی است که بر اساس آرزوها کشور را مد یریت می‌کنند و نه طرح با پشتوانه و علمی.»
کار تیمی د ر د و سال گذشته از سوی اعضای د ولت د ر حالت حد اقلی بود ه است
کنعانی مقد م د ر اد امه اظهارات خود ، پیرامون رکورد زنی د ولت سیزد هم د ر تغییرات کابینه د ر سطوح مختلف طی د و سال گذشته نیز عنوان کرد : «تغییرات اجتناب‌ناپذیر است. با توجه به این‌که کابینه جد ید تشکیل می‌شود و بسیاری از افزاد برای اولین بار با سید ابراهیم رئیسی تجربه همکاری د اشتند ، تغییرات گسترد ه چند ان غیرقابل پیش‌بینی نبود . مشکلان کلان د ولت‌مد اری ما این است که اعضای د ولت‌ها قبل از رسید ن به سمت‌های عالی مد یریتی هیچ‌گونه تجربه کار مد یریت جمعی ند ارند . وضعیت کابینه د ولت سیزد هم، همانند یک تیم فوتبال پرستاره است که تمایل به همکاری تیمی چند انی با یکد یگر ند ارند و د ر نهایت گل به خود ی می‌زنند . اعضای کابینه د ولت، هر یک خاستگاه و د ید گاه خاص خود را د ارد . هماهنگ کرد ن آن‌ها د ر د ولت یا آزمون و خطا کرد ن متنهی به وضعیتی شد ه که یا به استعفا، یا برکناری و یا استیضاح توسط مجلس ختم شد ه است. د ر د وسال گذشته متاسفانه د ولت انسجام و ثبات لازم مد یریتی را ند اشته که همین موجب رکورد شکنی د ولت د ر این زمینه شد ه است. همین امر هزینه‌های هنگفت زمانی و مد یریتی را بر کشور تحمیل کرد ه که نیازمند پی‌جویی و رفع نیز است.»
کارنامه د ولت د ر سطح سیاست خارجی تا حد ود زیاد ی قابل د فاع است
این فعال سیاسی اصول‌گرا د ر بخش پایانی گفته‌های خود د ر ارزیابی کارنامه د و ساله د ولت د ر حوزه سیاست خارجی گفت: «د ر این ارتباط باید به چند موضوع توجه د اشت. اول این‌که د ر ارتباط با همسایگان و کشورهای اسلامی منطقه، تا حد ود زیاد ی وزارت خارجه گام‌های خوبی را برد اشت. د وم د ر بخش د یپلماسی اقتصاد ی، حضور ایران د ر باشگاهها، پیمان‌ها یا امضای پروتکل‌های اقتصاد ی بین‌المللی، تا حد ود ی شایان توجه بود ه است؛ هر چند که تا کنون نتایج این عضویت‌های را نیز مشاهد ه نکرد ه‌ایم. د ر سطح سوم، د ر رابطه با اقد امات د ولت برای امضای قرارد اد های همکاری بلند مد ت با کشورهای بزرگ همچون چین و روسیه، می‌توان ابعاد مثبت و منفی را نیز مطرح کرد . این‌که این توافقنامه‌های استراتژیک می‌تواند چه د ستاورد هایی را برای کشور د اشته باشد ، د ر آیند ه می‌بایست مورد قضاوت قرار بگیرد .»
مسائل منطقه‌ای برای ایران همچنان پابرجا است
علی بیگد لی، د ر ارزیابی خود از عملکرد د ولت سیزد هم طی د و سال گذشته، با بیان این‌که می‌بایست برای پی‌گیری این موضوع سه حوزه د اخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی را مد نظر د اشت، گفت: «د ر سطح منطقه‌ای از قبل مشکلاتی وجود د اشت اما د ر د و سال گذشته نه تنها این مشکلات حل نشد ه بلکه ابعاد ی گسترد ه‌تر نیز پید ا کرد ه است. حتی یکی از د لایل عمد ه برای به نتیجه نرسید ن برجام د خالت کشورهای منطقه بود ه است. این موضوع بارها از سوی ایالات متحد ه آمریکا مورد اشاره و تایید نیز قرار گرفته است. د ر واقع، مسائل منطقه‌ای و سیاست‌های ایران د ر خاورمیانه به زمینه‌ای تبد یل شد ه که عملا احیای برنامه جامع اقد ام مشترک را بسیار د شوار کرد ه است. چرا که غربی‌ها و کشورهای منطقه بر این نکته انگشت می‌گذارند که هر گونه توافق با ایران باید جامع باشد و علاوه بر مساله هسته‌ای به مسائل کلان منطقه‌ای نیز بپرد ازد . متاسفانه د ر نتیجه عملکرد د و سال اخیر د ولت عملا چیزی از برجام باقی نماند ه و تنها اعلام آن از سوی طرفین باقی ماند ه است.»
تمرکز بر نزد یکی به روسیه و چین فاقد بهره‌وری بود ه است
این کارشناس مسائل سیاست خارجی د ر بخشی د یگر از اظهارات خود تاکید کرد : «د ر سطح بین‌المللی نیز به مراتب وضعیت از سطح منطقه‌ای بد تر بود ه است. از یک سو، چهره بین‌المللی ایران د ر نظام جهانی تا حد ود زیاد ی مخد وش شد ه است و از سوی د یگر، فراتر از تحریم‌ها، با نوعی جد ا افتاد گی از نظام بین‌الملل مواجه شد ه‌ایم. د ر د و سال گذشته د ولت تلاش کرد ه که د ریچه‌های جد ید ی را پیش‌روی سیاست خارجی کشور بگشاید که متاسفانه د ر این حوزه نیز موفقیتی حاصل نشد ه است. برای نمونه نزد یکی ایران به قد رت‌های شرقی یا سفر آقای رئیسی و هیات همراه او قاره آفریقا عملا فرصتی را پیش‌روی منافع ملی کشورمان قرار ند اد ه است. باید توجه د اشت که تمرکز سیاست خارجی ما بر روی همکاری و اتحاد با کشورهایی همچون روسیه و چین معطوف شد ه است. د ولت امید وار است که د ر نتیجه همکاری با مسکو و پکن بتواند وضعیت اقتصاد ی کشور را بهبود ببخشد و مسبر توسعه کشور را فراهم کند . اما باید توجه د اشت که چنین امری د ر عمل هیچگاه اتفاق نخواهد افتاد . تاریخ این مساله را به وضوح اثبات کرد ه که هیچ کشوری د ر نتیجه همکاری و نزد یکی به روسیه نتوانسته به سوی توسعه گام برد ارد . روسیه که اساسا توانایی سرمایه‌گذاری و کمک به ایران را ند ارد . اما چین نیز که چنین توانایی د ارد با توجه سطح گسترد ه منافع اقتصاد ی با آمریکا و د ر هم تنید گی منافع اقتصاد ی‌اش با غرب، هیچگاه به سوی د وستی و اتحاد با تهران گام بر نمی‌د ارد .»
شاهد گره‌خود رگی د ر مسائل د اخلی کشور بود ه‌ایم
بیگد لی د ر اد امه د ر ارزیابی عملکرد د ولت د ر سطح د اخلی به خبرنگار «تجارت» گفت: «متاسفانه مشکلات د اخلی کشورمان که ارتباط وثیقی نیز به سیاست خارجی د ارد ، نه تنها د ر د و سال گذشته بهتر نشد ه بلکه بد تر نیز شد ه است. امروزه سیاست د اخلی تابعی از سیاست خارجی است. تا زمانی که مشکلات د ر حوزه سیاست خارجی را حل نکنیم، بهبود وضعیت د ر د اخل د شوار است. از سوی د یگر، نکته قابل تامل این است که اعضای تیم د یپلماسی د ولت، مهارت لازم را برای حل مشکلات حوزه سیاست خارجی ند ارند . بنابراین نوعی گره‌خورد گی را د ر وضعیت کلان کشور شاهد هستیم که بخش بزرگی از آن د ر نتیجه عملکرد د ولت د ر د و سال اخیر بود ه است.»
